Sanat Eserlerinde Belgeleme Neden Gereklidir?
Her sanat eseri; üretim tekniği, kullanılan malzeme ve taşıdığı estetik özellikleri ile özgündür. Üretildiği dönemin özelliklerini yansıtır ve bu özelliğiyle belge değeri taşır. Sanat eserleri doğal tehlikeler, vandalizm, yaşlanma gibi çeşitli faktörler tarafından tehdit altındadır: sonsuzluğu garanti edilemez ve her an kaybolma olasılığı vardır. Bu nedenle, kaybolma ihtimaline karşı sanat eserinin içerdiği verileri gelecek nesillere aktarmak için detaylı belgeleme çalışması yürütülmelidir.
Sanat eserlerinin sahtesi ile değiştirilmesi veya çalınması riskine karşı tüm detayları ile belgelenmesi gereklidir. Aynı zamanda bilimsel araştırmacılara sanatçının yapım tekniği ve malzeme tercihi hakkında bilgi sağlamak için detaylı bir belgeleme çalışması önemlidir. Sanat tarihi açısından eserin yapım detayları, izler ve farklı katmanları anlamak bize eserin hikayesi hakkında daha çok veri sağlar.
Aynı zamanda sanat eserleri üzerinde konservasyon çalışmaları da yürütülmektedir. Bu konservasyon çalışmalarının öncesinde eserde oluşan bozulmaları ve malzemenin özelliklerini belirlemek için detaylı bir belgeleme çalışması yapılmaktadır. Örneğin bir resmin yüzeyinde vernik ya da resimde rötuş yapılmış alanların olup olmadığını temizlik aşamasına başlamadan önce bilmek gereklidir. Bunu anlamak için UV ışık ile çekilmiş fotoğraf ile belgeleme yapılmalıdır (Resim 1). Dolayısıyla konservasyon öncesinde hangi soruna müdahale edileceği belgeleme ve teşhis aşamalarında belirlenir.
Resim 1. Görünür Işık ve UV Işık ile Fotoğraflanan Vernikli Yüzey.
Sanat eserlerinin konservasyon çalışmaları öncesinde mümkün olduğunca çok veri toplayarak bir belgeleme süreci yürütmek hem eserin korunması hem de esere müdahale edecek uzmanları olası yanlış anlaşılmalardan korumak için gereklidir. Sanat eserine yapılan müdahalelerde bazen öncesi ve sonrası görseller arasında belirgin farklar oluşmaktadır. Bu farkların hangi faktörlerden kaynaklandığını tanımlayabilmek için hem uygulamadan önce hem de uygulamadan sonra çekilmiş detaylı, yüksek çözünürlüklü ve farklı dalga boylarında çekilmiş fotoğraflara sahip olmamız gereklidir.
Bununla birlikte, belgeleme aşaması koruma sürecinin sadece ilk aşamasında gerçekleştirilmez. Aksine, arşivlerin güncel tutulması ve nesnenin izlenmesi için daha fazla veri toplanması gerektiğinden, projenin diğer aşamaları ile devam eder. Koruma sürecinin herhangi bir aşamasında, belgeleme çalışmasına önemli bir ihtiyaç vardır.
Belgeleme çalışmalarında hazırlanan fotoğraf, çizim ve rapor gibi tüm veriler dijital arşivlerde yedeklenerek saklanmalıdır. Fotoğrafların hangi ışık değerlerinde ve hangi filtreler ile çekildiği not edilmelidir. Forenscope yazılımı, kullanıcılarına birçok farklı dalga boyu ve filtrelerle çekilen görüntülerde hangi filtre-ışık kombinasyonunun kullanıldığını otomatik olarak fotoğrafa ekleme opsiyonu sunar ve böylelikle kullanıcılara büyük kolaylık sağlar.
