Sanat Eserlerinde Kızılötesi ve X-Işınlarının Kullanımı
Bir müzeyi ziyaret ederken bir sanat eseri gördüğümüzde çok etkileniriz. Peki ya gözlerimizin göremediği o sanat eserinin yapısı? Bu soruyu cevaplamak için, sınırlı insan vizyonu aralığının dışına bir bakış gerekli.
İnsan gözü yaklaşık 400 ila 700 nanometre arasındaki dalga boylarını algılar. Öte yandan, elektromanyetik spektrum bundan çok daha geniş bir aralığa sahiptir.
Picture 1 (Kaynak: Ortaya Çıkan ve Yeni Tanımlanan Sağlık Riskleri Bilimsel Komitesi, Işık Duyarlılığı, 2008: 10. )
1895 yılında Alman fizikçi Conrad Wilhelm Röntgen (1845-1923) tarafından X-ışınlarının keşfedilmesinden kısa bir süre sonra, sanat eserlerinin ilk X-ışını radyografi denemeleri gerçekleştirildi. Röntgen, deneylerinde, kurşun beyazı boya ile boyanmış ahşap blokları x-ray ışınlarıyla gözlemledi. Fakat, 1896’da gerçek bir resmin ilk X-radyografisini yapacak olan Frankfurt’ta bir profesör olan Walter König (1859-1936) idi. Weimar’da tıbbi radyolog olan Alexander Faber de X-ışınlarıyla birkaç resmi inceledi. 1914’te, görünüşe göre König’in çalışmalarından habersiz, yağlı boya resimlerin X-radyografisi için bir patent aldı. Bununla birlikte, Faber’in patentinin genel etkisi sınırlıydı.
X-ışınlarının sanat eserlerinde erken kullanımına örnek olarak şunlar verilebilir; Amsterdam’da Leo Gerard Heilbron (1882-1960), Paris’te André Chéron ve Viyana’da Guido Holzknecht (1872-1931); 1924’te Münih’teki Bayerische Staatsgemäldesammlungen, Faber’in patentinden daha sonraları haberdar olacaktı. Böylece bir X-ışını makinesi kuran ilk müze oldu ve sonraki yıllarda sistematik olarak X-ışını resimleri yapmaya başladı. Sonuç olarak, müze para cezasına çarptırıldı ve bu da telif hakkı ödemeleri konusunda uzun bir anlaşmazlığa yol açtı. Anlaşmazlık sonunda 1931’de Philips ve Siemens-Reiniger-Veifa’nın Faber’in lisans haklarını satın alması ve özellikle resimleri incelemek için tasarlanmış bir X-ışını makinesini başarıyla piyasaya sürmesiyle çözüldü.
Resim çalışmalarında X-radyografinin kullanımındaki bir diğer önemli kilometre taşı, Harvard Üniversitesi’ndeki Fogg Sanat Müzesi’nde sanat tarihçisi Alan Burroughs (1897-1965) ile geldi. 1925’te Harvard Üniversitesi’nden resimde X-ışınlarının kullanımını araştırmak için bir hibe aldı. Burroughs, taşınabilir röntgen makinesiyle Avrupa’ya birkaç sefere çıktı. 1926’da Paris’teki Louvre’da ve Berlin’deki Kaiser-Friedrich Müzesi’nde, bir yıl sonra Belçika ve İngiltere’deki koleksiyonlarda ve daha sonra 1929-1930’da Londra’daki Ulusal Galeri’de röntgen çekti.
Kızılötesi fotoğrafçılık, çıplak gözle ve hatta görünür ışıkla yapılan fotoğrafçılıkta görülemeyen resimlerdeki gizli ayrıntıları ve özellikleri ortaya çıkarabilir. Bunun nedeni, kızılötesi ışığın görüntünün derinliklerine nüfuz edebilmesi ve görünür ışıktan farklı malzeme türlerine duyarlı olmasıdır.
Resimler kızılötesi fotoğrafçılıkla belgelendiğinde, ortaya çıkan görüntüler bize bir takım şeyler gösterebilir. Mesela:
1. Soluk veya belirsiz ayrıntılar: Kızılötesi ışık, görünür ışıkta görünmeyen gizli ayrıntıları ortaya çıkarmak için solmuş veya hasar görmüş malzeme katmanlarına nüfuz edebilir. Bu, solma veya diğer hasar türleri tarafından gizlenen metin, çizimler veya resimler gibi ayrıntıları içerebilir.
2. Alt çizim: Birçok tarihi resim, sanatçının boya veya mürekkep uygulamadan önce kompozisyonu açık renkli bir ortamda çizeceği underdrawing adı verilen bir teknik kullanılarak oluşturulmuştur. Kızılötesi fotoğrafçılık, görünür katmanın altındaki alt çizimi ortaya çıkarabilir ve sanatçının süreci ve teknikleri hakkında fikir verebilir.
3. Pigment analizi: Farklı pigment türleri kızılötesi ışığı farklı şekilde emer ve yansıtır. Tarihi resimlerin kızılötesi görüntülerini analiz ederek, kullanılan pigment türlerini tanımlamak ve sanat eserinin kompozisyonunu ve tarihini daha iyi anlamak mümkündür.
4. Restorasyon ve koruma: Kızılötesi fotoğrafçılık, tarihi resimlerdeki restorasyon veya aşırı boyama alanlarını tanımlamak için kullanılabilir. Bu, konservatörlerin sanat eserinin tarihini anlamalarına ve nasıl restore edileceği veya korunacağı konusunda daha bilinçli kararlar almalarına yardımcı olabilir.
Picture 2.
Özetle, tarihi resimleri kızılötesi fotoğrafçılıkla belgelemek, sanat eserinin kompozisyonu, tarihi ve korunması hakkında değerli bilgiler sağlayabilir. Gizli ayrıntıları ve özellikleri ortaya çıkararak, kızılötesi fotoğrafçılık geçmişin sanat ve kültürünü daha iyi anlamamıza ve takdir etmemize yardımcı olabilir.
Picture 3.
